NPO promoot ‘groen’ besturingssysteem e/OS/

We krijgen van meerdere klanten een video van VPRO Tegenlicht toegestuurd, waarin Marleen Stikker van Waag Future Lab toelicht waarom het van belang is dat we ons loskoppelen van de macht van Big Tech. Geweldig, zou je zeggen! Het zal je echter niet verbazen dat ik wel het een en ander aan te merken heb op de video. In plaats van op de losse mailtjes te reageren, heb ik besloten deze blog te schrijven. Voor degenen die de video op YouTube niet gezien hebben: je kunt hem hier terugkijken.

Tot 3:15 heb ik niet zoveel op of aan merken aan de video. Het is redelijke basisinformatie voor degenen die al langer met dit onderwerp bezig zijn, maar daarna begin ik me toch aan een aantal zaken te storen.

Bij 3:15 geeft Marleen aan niet te veel ervan uit te gaan dat er geen samenspel is tussen Big Tech en overheden. Deze stellingname is naar mijn mening veel te soft. Sinds de Snowden-leaks weten we namelijk 100% zeker dat er samenspel is tussen westerse overheden en Big Tech. Klokkenluider Julian Assange en journalist Whitney Web hebben zelfs laten zien hoe deze Silicon Valley-bedrijven geseedfund zijn door de Amerikaanse inlichtingendiensten via organisaties als de CIA’s In-Q-Tel en het Pentagon’s DARPA. Ik zou dit dus niet zozeer samenspel, maar eerder een corporatistische versmelting noemen.

Vanaf 4:30: ‘Dat je telefoon alles van je weet en in feite bepaalt wat je ziet en doet, is extra problematisch in het licht van de huidige politieke verschuivingen, vindt Marleen.’ Marleen vervolgens: ‘De rol van Big Tech is erg ingewikkeld aan het worden, zeker als Big Tech ook politieke macht krijgt’. Marleen verwijst hiermee naar de herverkiezing van Trump en de macht van Elon Musk.

Marleen, wat naïef! Big Tech heeft altijd al een enorme politieke invloed gehad. Of de Democraten of de Republikeinen nu aan de macht zijn, het maakt helemaal niks uit. Zuckerberg heeft onlangs nog toegegeven dat hij onder het bewind van Biden in coronatijd meer censuur dan ooit tevoren heeft toegepast. Deze bedrijven zijn nooit te vertrouwen geweest. Of het nu onder Bush, Obama, Biden of Trump is. Begrijp me niet verkeerd, als er iemand kritisch is op de macht van Elon Musk en Peter Thiel ben ik het wel, maar ik stoor me zeer aan de houding dat dit ‘nu plotseling ineens een probleem zou zijn’. Waar was de kritiek toen Corona-kritici massaal op Big Tech-platformen werden gecensureerd? Nu de ‘verkeerde’ politieke kant gewonnen heeft, is het ineens problematisch?

Vanaf 6:35 komt Rik Viergever, de Nederlandse woordvoerder van Murena (het Franse bedrijf achter e/OS/), aan het woord. Ik ken Rik niet goed, maar ik heb hem eenmaal gezien bij een Keuze Vrij Bij Mij-panel. Hem werd toen in de chat gevraagd waarom hij een voorstander is van de SDG-doelen. Later zag ik dat hij deze inderdaad als omslagfoto op zijn LinkedIn heeft staan. Ook is hij groot voorstander van de EU. Dit wordt zometeen nog relevant.

Vervolgens wordt er in de video toegelicht dat Marleen aan een nieuw mobiel besturingssysteem werkt, namelijk ‘Mobifree’. Murena is echter bekend van de ontwikkeling van e/OS/, een alternatief besturingssysteem voor mobiele telefoons. Wordt Mobifree dan een besturingssysteem dat gebaseerd is op e/OS/? Dat antwoord wordt ons in de video niet gegeven.

Vanaf 7:38 wordt het echter wel heel verwarrend. Marleen heeft het hier over het loskomen van een Big Tech-besturingssysteem, wat natuurlijk goed is, maar zegt vervolgens dat F-Droid (een alternatieve appstore) hier een vervanger voor is. De termen ‘besturingssysteem’ en ‘app store’, wat twee totaal verschillende dingen zijn, worden hier helemaal door elkaar gehaald. Het komt een beetje over als iemand die iets probeert uit te leggen wat diegene net pas zelf geleerd heeft. Hoe groot is de expertise van Marleen werkelijk?

Vanaf 9:20 promoot Rik Viergever het besturingssysteem van Murena, e/OS/. Dit is volgens hem ‘groene software’ (wat dat dan ook moge betekenen).

Vanaf 10:50 licht Marleen nog toe dat de EU met wetgeving onze privacy moet gaan beschermen. Echt waar, Marleen? Is dat dezelfde EU die met behulp van client-side-scanning (chat control) al onze persoonlijke berichten en foto’s in wil zien? Of wellicht die EU die een enorme database op wil tuigen om ieders bezit te gaan registeren? Of misschien die EU die ons een digitale identiteit door de strot wil duwen en cashbetalingen om zeep wil helpen?

Overigens is de pro-EU houding van Marleen en Roderik niet verbazingwekkend. Mobifree wordt namelijk mogelijk gemaakt door het Next Generation Internet (NGI)-initiatief van de Europese Commissie. Het project heeft financiering ontvangen vanuit de Europese Unie’s Horizon Europe onderzoek en innovatie programma onder Grant Agreement nummer 101069813.

Ik heb het al eerder gezegd en zal het blijven herhalen: pro-EU en pro-privacy is een enorme tegenstelling. Je moet echt aan een flinke vorm van cognitieve dissonantie lijden om dit niet te kunnen zien.

Kies voor GrapheneOS, niet voor e/OS/

1. Focus op privacy en veiligheid

• GrapheneOS heeft een sterke focus op zowel privacy als veiligheid en maakt gebruik van geavanceerde beveiligingsmaatregelen en functionaliteiten. GrapheneOS staat ook bekend om de implementatie van uitgebreide beveiligingspatches en uitgebreide bescherming tegen mogelijke exploits.
• e/OS/, hoewel gefocust op privacy, biedt niet dezelfde mate van geavanceerde beveiligingsfunctionaliteiten als GrapheneOS. De focus bij e/OS/ ligt meer op het verwijderen van Google-diensten en -apps en het integreren van privacyvriendelijke alternatieven, maar het biedt minder op maat gemaakte beveiligingsverbeteringen.

2. Beveiliging tegen kwetsbaarheden

• GrapheneOS heeft specifieke beveiligingslagen ingebouwd, zoals verbeterde sandboxing, geavanceerde encryptie en anti-exploitmaatregelen. Het biedt ook bescherming tegen app-privileges en heeft uitgebreide controle over welke apps toegang hebben tot bepaalde systeembronnen. GrapheneOS is daarnaast zeer snel als het gaat om de uitrol van belangrijke veiligheidsupdates van het AOSP (Android Open Source Project).
• e/OS/ heeft enkele beveiligingsmaatregelen, maar is minder gericht op het implementeren van robuuste maatregelen tegen de nieuwste beveiligingsbedreigingen. Het heeft niet dezelfde mate van bescherming tegen apps die gevoelige gegevens kunnen lekken of ongeautoriseerde toegang kunnen krijgen. Daarnaast heeft e/OS/ een slechte reputatie als het gaat om de de snelheid van de uitrol van veiligheidsupdates vanuit het AOSP (Android Open Source Project). Bij e/OS/ duurt dit soms maanden, waardoor gebruikers in de tussentijd met een onveiliger apparaat zitten.

3. Google-diensten en -apps

• GrapheneOS is ontworpen om volledig onafhankelijk van Google te functioneren en biedt de mogelijkheid om apps te gebruiken zonder enige Google-diensten.
• e/OS/ verwijdert Google-diensten en biedt een eigen app store met privacyvriendelijke apps, maar bevat nog enkele Google-onderdelen in de achtergrond. e/OS/ gebruikt standaard namelijk meerdere Google-diensten en geeft ze geprivilegieerde toegang via het besturingssysteem, waaronder via microG. Dit maakt e/OS/ minder strikt in het vermijden van Google-diensten dan GrapheneOS, wat extra potentiële privacy- en beveiligingsrisico’s kan introduceren.

4. Apparaatspecifieke beveiliging

• GrapheneOS biedt diepgaande apparaatbeveiliging die specifiek is afgestemd op de hardware van het apparaat. Dit betekent dat bepaalde beveiligingsfuncties van de hardware (zoals de Titan M-chip in Pixel-telefoons) ten volle worden benut om de integriteit van het besturingssysteem en gegevens te waarborgen.
• e/OS/ ondersteunt verschillende apparaten, maar is daardoor minder hardware-specifiek geoptimaliseerd. Het biedt daardoor niet dezelfde mate van integratie met de beveiligingshardware van de telefoon.

5. Privacygerichte ontwerpprincipes

• GrapheneOS heeft privacygerichte ontwerpprincipes die gebruikers volledige controle geven over hun gegevens. Het biedt bijvoorbeeld gedetailleerde toegangscontrole (contactscopes/filescopes) voor apps en bevat privacybeschermingen zoals verbeterde locatiebeveiliging, het blokkeren van trackers en het beperken van de gegevens die apps kunnen verzamelen.
• e/OS/ biedt ook privacybescherming, zoals het verwijderen van Google-tracking en het bieden van alternatieven voor populaire diensten zoals zoekmachines en kaarten. Echter, de focus ligt meer op gebruiksvriendelijkheid, in plaats van het diepgaande privacy- en beveiligingsbeheer van GrapheneOS.

GrapheneOS biedt een aanzienlijk strengere focus op veiligheid en privacy door gebruik te maken van geavanceerde beveiligingsmechanismen, gedetailleerde controle over app-toegang en diepgaande integratie met de hardwarebeveiliging van het apparaat.

Als veiligheid en privacy je hoogste prioriteit zijn, is GrapheneOS dus absoluut de betere keuze.

I use GrapheneOS every day. https://t.co/8tWRvwVtgJ

— Edward Snowden (@Snowden) November 4, 2022

Je hebt geen technische kennis nodig om de telefoon te kunnen laten functioneren. Je gedrag op de telefoon heeft echter wel een grote invloed op de hoeveelheid privacy & veiligheid die je kunt bereiken. Om die reden krijg je bij aanschaf van de Pro Privacy Phone ook toegang tot ons Pro Privacy Platform. Hier beantwoorden we vragen als: ‘Hoe kan je veilig je wachtwoorden beheren?’, ‘Hoe kan je YouTube kijken zonder Google?’, ‘Hoe kan je alle muziek luisteren zonder Spotify?’, ‘Hoe kan je veilig en privacy-vriendelijk mailen?’… en nog veel meer.

Op ons Pro Privacy Platform vind je:

– Een uitgebreide GrapheneOS-handleiding: door GrapheneOS alleen al te gebruiken maak je een grote stap, maar we leggen je ook uit met welke instellingen en opties je je privacy nog beter kunt waarborgen!

– Een applicatielijst met privacyvriendelijke apps die door ons goedgekeurd zijn. Deze lijst wordt constant door ons onderhouden.

– Bijbehorende applicatiehandleidingen: wij leggen je precies uit hoe je deze apps kunt gebruiken om je privacy op de Pro Privacy Phone tot een nog hoger niveau te kunnen tillen. Deze handleidingen worden constant door ons onderhouden en geüpdatet. Hierover houden we je op de hoogte via de mail.

– Persoonlijke ondersteuning via mail en telefoon: kom je ergens niet uit? Dan kan je gerust even contact met ons opnemen! We helpen je graag verder.

Het terugwinnen van je privacy is een leerproces waarin je zelf kunt bepalen hoe ver je wilt gaan. Wij nemen je bij de hand en loodsen je erdoorheen!